Νόσος Alzheimer*

• Από Iatropedia

Τι είναι η νόσος

Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας, αφού προσβάλει το 10% των ατόμων άνω των 60 ετών και το 20% των ατόμων άνω των 80 ετών. Με τον όρο άνοια περιγράφεται η παθολογική κατάσταση της προοδευτικής έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών. Η νόσος του Alzheimer ανήκει στις μη αναστρέψιμες εκφυλιστικές άνοιες.

Είδη - Παράγοντες που την πυροδοτούν

Η νόσος παρουσιάζεται κατά την 7^η δεκαετία της ζωής, αν και υπάρχουν πρώιμες περιπτώσεις ακόμα και σε πολύ νεαρή ηλικία (οικογενείς μορφές κυρίως, που παρουσιάζονται σε ένα ποσοστό 25-40% περίπου).

Οι οικογενείς μορφές της νόσου Alzheimer είναι οι εξής:

• Νόσος Alzheimer με πρώιμη έναρξη («προγεροντική» άνοια)

Η μορφή αυτή έχει ισχυρή γενετική συσχέτιση με κάποια γονίδια, είναι πιο σπάνια και εμφανίζεται πριν την ηλικία των 65 ετών.

• Νόσος Alzheimer με όψιμη έναρξη («γεροντική» άνοια)

Η μορφή αυτή είναι η πιο συχνή και εμφανίζεται μετά την ηλικία των 60 ετών. Ο ρόλος των γονιδίων σε αυτή παραμένει ασαφής.

Παράγοντες κινδύνου για τη νόσο αποτελούν η ηλικία (όσο μεγαλύτερη η ηλικία, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος) και το οικογενειακό ιστορικό (αν είχε ή έχει κάποιο μέλος στην οικογένεια τη νόσο).

Συμπτώματα

Το πρώτο σύμπτωμα είναι η διαταραχή στην καταγραφή νέων μνημονικών παραστάσεων και πληροφοριών (ο ασθενής δεν θυμάται πρόσφατα γεγονότα). Ακόμη παρουσιάζεται διαταραχή στην αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Στη συνέχεια:

• Διαταραχή των κατασκευαστικών δεξιοτήτων
• Διαταραχές στο λόγο (πτωχός, χωρίς νοηματική συνοχή)
• Αδιαφορία, ευερεθιστότητα
• Ψυχικές και συναισθηματικές διαταραχές (παρανοϊκές ιδέες, ψευδαισθήσεις, κατάθλιψη)

Στα τελικά στάδια εγκαθίσταται πλήρης έκπτωση όλων των νοητικών λειτουργιών, αύξηση του μυϊκού τόνου και ακράτεια ούρων.

Διάγνωση της νόσου

Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στην κλινική εικόνα και τη λεπτομερή νευρολογική εξέταση, ενώ και τα απεικονιστικά ευρήματα βοηθούν (αξονική και μαγνητική τομογραφία).

Έχουν θεσπιστεί κριτήρια (DSM-IV) για τη διάγνωση της νόσου, τα οποία περιλαμβάνουν:

1.    Νοητικά ελλείμματα (διαταραχή μνήμης ή άλλης νοητικής λειτουργίας)

2.    Δυσχέρεια κοινωνικής λειτουργικότητας

3.    Έναρξη σε μεγάλη ηλικία και σταδιακή επιδείνωση

4.    Αποκλεισμός νόσων με παρόμοια συμπτωματολογία.

Θεραπεία

Δεν υπάρχει ριζική θεραπεία της νόσου. Φάρμακα που αυξάνουν το χρόνο δράσης της ακετυλοχολίνης προκαλώντας αύξηση της λειτουργικότητας των κυττάρων χρησιμοποιούνται, όπως η ντονεζεπίλη, η ριβαστιγμίνη, η γκαλανταμίνη και η μεμαντίνη.

Συμπληρώματα, όπως βιταμίνη Β9, Β12 και Ε χρησιμοποιούνται, χωρίς όμως αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην πρόληψη ή επιβράδυνση της νόσου.

Πρόγνωση

Ο ρυθμός εξέλιξης της νόσου διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αν η νόσος εμφανιστεί γρήγορα, πιθανότατα θα εξελιχθεί και γρήγορα.

Ασθενείς με νόσο Alzheimer συχνά πεθαίνουν νωρίτερα από το φυσιολογικό, αν και μπορεί να ζήσουν από 3 έως και 20 έτη μετά τη διάγνωση.

Η τελική φάση της νόσου έχει ποικίλη διάρκεια, από μερικούς μήνες έως και χρόνια. Ο θάνατος συνήθως επέρχεται εξαιτίας κάποιας λοίμωξης ή ανεπάρκειας άλλου συστήματος του οργανισμού.

Επιπλοκές

• Απώλεια ικανότητας επιτέλεσης οποιασδήποτε λειτουργίας
• Απώλεια ικανότητας κίνησης, λόγω αδυναμίας μυϊκής λειτουργίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κατακλίσεων, λοιμώξεις (ουροποιητικού και αναπνευστικού κυρίως)
• Πτώσεις και κατάγματα
• Απώλεια ικανότητας επικοινωνίας
• Υποσιτισμός και αφυδάτωση
• Ανεπάρκεια διαφόρων συστημάτων του οργανισμού
• Επιβλαβής ή βίαιη συμπεριφορά προς τον εαυτό του ή τους άλλους

Επικοινωνία με το γιατρό σας

Αναζητήστε ιατρική βοήθεια αν κάποιος από το περιβάλλον σας εμφανίσει συμπτώματα άνοιας, ή ξαφνική επιδείνωση της υπάρχουσας ασθένειάς του.

Βιλαέτη Αγάπη, Ιατρός

Μανωλίδου Ζαχαρούλα, R.N., M.Sc.